Giao dịch theo xu hướng (Trend Following) - Andrew Abraham

 {tocify} $title = {Nội dung bài viết}

Cuốn sách "The Trend Following Bible" của Andrew Abraham khám phá phương pháp giao dịch theo xu hướng để tăng trưởng vốn và quản lý rủi ro. Tác giả chia sẻ kinh nghiệm cá nhân và phỏng vấn những nhà giao dịch thành công theo xu hướng, nhấn mạnh tầm quan trọng của kỷ luật, kiên nhẫn và quản lý vốn. Sách bác bỏ các quan niệm sai lầm về giao dịch dễ dàng và vai trò của "guru," thay vào đó tập trung vào việc xây dựng một kế hoạch giao dịch rõ ràng và tuân thủ nó một cách nhất quán. 

Abraham trình bày các nguyên tắc cơ bản của giao dịch theo xu hướng, bao gồm việc xác định thị trường mạnh, vào lệnh và thoát lệnh, cũng như quản lý rủi ro thông qua việc đặt dừng lỗ. Cuốn sách cũng bao gồm nhật ký giao dịch thực tế của tác giả để minh họa những thách thức và phần thưởng của phương pháp này. Cuốn sách là một hướng dẫn thực tế cho những ai muốn áp dụng giao dịch theo xu hướng một cách nghiêm túc.

I. Những nguyên tắc cốt lõi

Trong suốt cuốn sách này, một số nguyên tắc cốt lõi của phương pháp giao dịch theo xu hướng được đặc biệt nhấn mạnh:

• Tầm quan trọng của một kế hoạch giao dịch rõ ràng và kỷ luật tuân thủ kế hoạch: Tác giả nhấn mạnh rằng một hệ thống giao dịch đã được kiểm chứng cũng vô ích nếu thiếu kỷ luật. Việc có một kế hoạch giúp nhà giao dịch tránh được việc bỏ lỡ giao dịch và chỉ thực hiện các giao dịch có rủi ro thấp.
• Quản lý rủi ro nghiêm ngặt, đặc biệt là việc giữ cho các khoản lỗ nhỏ: Việc các khoản lỗ tăng lên quá mức sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tích lũy lợi nhuận và thậm chí có thể khiến bạn từ bỏ phương pháp giao dịch theo xu hướng. Tác giả gợi ý nên chấp nhận rủi ro khoảng 1% trên mỗi giao dịch để tránh nguy cơ phá sản tài khoản.
• Duy trì vị thế đang có lợi nhuận: Bên cạnh việc cắt lỗ nhanh chóng, việc biết khi nào nên thoát lệnh có tác động lớn đến thành công lâu dài. Những lợi nhuận lớn nhất thường đến từ việc kiên nhẫn giữ các vị thế đang có lợi nhuận.
• Cắt lỗ nhanh chóng: Việc bảo vệ vốn là tối quan trọng, và việc nhanh chóng thoát khỏi các giao dịch không hiệu quả là một nguyên tắc then chốt.
• Giao dịch theo xu hướng là một chiến lược dài hạn, như một cuộc chạy marathon: Thành công không đến ngay lập tức sau khi đọc cuốn sách. Phương pháp này đòi hỏi sự kiên nhẫn và có thể trở thành một chiến lược suốt đời.
• Sự đơn giản của phương pháp: Phương pháp giao dịch theo xu hướng không cần phải phức tạp để tạo ra lợi nhuận. Richard Donchian, người được coi là cha đẻ của phương pháp này, đã đơn giản hóa những điều phức tạp.
• Tâm lý giao dịch và tư duy của người giao dịch theo xu hướng thành công: Cách bạn suy nghĩ quan trọng hơn bất kỳ phương pháp nào. Việc kiểm soát cảm xúc như sợ hãi và tham lam là rất quan trọng.
• Chấp nhận thua lỗ và sự không chắc chắn của thị trường: Không có sự chắc chắn nào trong giao dịch, và việc chấp nhận rằng thua lỗ là một phần của quá trình là điều cần thiết.
• Tính khách quan và giao dịch theo thị trường, thay vì cố gắng dự đoán: Người giao dịch theo xu hướng thành công không cố gắng áp đặt ý kiến cá nhân lên thị trường.
• Tầm quan trọng của một hệ thống giao dịch cơ học/có hệ thống: Việc tuân theo một hệ thống có các quy tắc rõ ràng giúp loại bỏ yếu tố cảm xúc khỏi quá trình giao dịch.
• Đa dạng hóa: Việc đầu tư vào nhiều thị trường khác nhau có thể giúp giảm thiểu rủi ro.
• Học hỏi từ những người cố vấn và kinh nghiệm: Tác giả chia sẻ kinh nghiệm cá nhân và những bài học từ các nhà giao dịch thành công khác.
• Không quan trọng "tại sao" thị trường di chuyển: Thay vì cố gắng phân tích lý do thị trường tăng hay giảm, người giao dịch theo xu hướng tập trung vào việc nắm bắt và đi theo xu hướng đó.

II. Những lợi thế khi giao dịch theo xu hướng

Giao dịch theo xu hướng mang lại một số lợi thế chính sau:

• Tiềm năng lợi nhuận lớn: Các nhà giao dịch theo xu hướng chuyên nghiệp đã chứng minh khả năng tạo ra lợi nhuận đáng kể và tích lũy tài sản theo thời gian. Các ví dụ về Salem Abraham, Elizabeth Chavel, Tom Shanks và nhiều nhà quản lý khác cho thấy tỷ lệ lợi nhuận gộp hàng năm (CAROR) ấn tượng trong nhiều thập kỷ, cũng như minh họa sức mạnh của lãi kép khi áp dụng chiến lược giao dịch theo xu hướng.
• Quản lý rủi ro có hệ thống: Giao dịch theo xu hướng tập trung mạnh mẽ vào quản lý rủi ro và tiền bạc một cách toàn diện. Các nguyên tắc như giới hạn rủi ro nhỏ trên mỗi giao dịch (thường không quá 1% vốn), sử dụng lệnh dừng lỗ, và không phân bổ quá nhiều vốn vào một ngành giúp bảo vệ vốn và hạn chế thua lỗ.
• Tính đơn giản và rõ ràng: Phương pháp giao dịch theo xu hướng có thể khá đơn giản và dễ hiểu. Richard Donchian đã đơn giản hóa các khái niệm phức tạp. Marty Schwartz cũng sử dụng các kỹ thuật rất cơ bản như đường trung bình động. Nguyên tắc cốt lõi là giao dịch theo xu hướng, cắt lỗ nhanh chóng và để lợi nhuận tự chạy.
• Tính linh hoạt trên nhiều thị trường và khung thời gian: Các nguyên tắc của giao dịch theo xu hướng có thể được áp dụng cho nhiều loại thị trường khác nhau như cổ phiếu, ngoại hối và hàng hóa, cũng như trên nhiều khung thời gian khác nhau, từ giao dịch hàng ngày đến các khung thời gian dài hơn.
• Khả năng kiếm lợi nhuận trong cả thị trường tăng và giảm: Vì các nhà giao dịch theo xu hướng có thể mở cả vị thế mua và bán, họ có khả năng sinh lời trong cả thị trường giá lên (bull market) và thị trường giá xuống (bear market). Điều này khác biệt với chiến lược "mua và giữ" truyền thống.
• Tính thanh khoản và minh bạch: Giao dịch ở các thị trường có tính thanh khoản cao cho phép dễ dàng thanh lý toàn bộ danh mục đầu tư trong vài phút. Đối với các tài khoản được quản lý, nhà đầu tư thường có quyền xem mọi vị thế, điều này mang lại sự minh bạch hơn so với các quỹ phòng hộ bí mật.
• Không cần dự đoán thị trường: Các nhà giao dịch theo xu hướng không cố gắng dự đoán hướng đi tiếp theo của thị trường. Thay vào đó, họ phản ứng với những gì thị trường đang làm và giao dịch theo xu hướng đã hình thành.
• Phù hợp với nhiều kiểu nhà giao dịch: Mặc dù đòi hỏi kỷ luật và kiên nhẫn, giao dịch theo xu hướng có thể được điều chỉnh để phù hợp với tính cách và giới hạn thời gian khác nhau của mỗi người

Tác giả nhấn mạnh rằng mặc dù giao dịch theo xu hướng có nhiều lợi thế, nhưng thành công không đến ngay lập tức và đòi hỏi sự kỷ luật, kiên nhẫn và tuân thủ nghiêm ngặt kế hoạch giao dịch.

III. Xử lý rủi ro

Chiến lược theo xu hướng giải quyết rủi ro bằng nhiều nguyên tắc và kỹ thuật được nhấn mạnh trong suốt cuốn sách. Các yếu tố cốt lõi trong việc quản lý rủi ro của phương pháp này bao gồm:

• Giới hạn rủi ro trên mỗi giao dịch: Một nguyên tắc quan trọng là chỉ mạo hiểm một phần nhỏ vốn của bạn trên mỗi giao dịch. Tác giả đề xuất không nên mạo hiểm quá 1% vốn tài khoản cốt lõi trên bất kỳ giao dịch nào. Việc này giúp bảo vệ vốn khỏi một chuỗi các giao dịch thua lỗ liên tiếp và giảm nguy cơ phá sản tài khoản. Tác giả thậm chí còn nói rằng cá nhân ông thường mạo hiểm ít hơn.
• Sử dụng lệnh dừng lỗ (stop loss): Để giới hạn tổn thất tiềm năng trên mỗi giao dịch, việc đặt lệnh dừng lỗ là bắt buộc. Đối với chiến lược giao dịch theo xu hướng đột phá (trend breakout), lệnh dừng lỗ cứng thường được đặt ở mức thấp nhất (đối với lệnh mua) hoặc cao nhất (đối với lệnh bán) của một số ngày trước đó (ví dụ: Y ngày). Sau khi giao dịch có lợi nhuận, có thể sử dụng lệnh dừng lỗ trượt dựa trên Average True Range (ATR) để bảo vệ lợi nhuận.
• Đa dạng hóa thị trường và ngành: Thay vì tập trung vào một vài thị trường hoặc một ngành cụ thể, các nhà giao dịch theo xu hướng thường giao dịch trên nhiều thị trường khác nhau, bao gồm cổ phiếu, ngoại hối và hàng hóa. Điều này giúp giảm rủi ro tập trung và tăng khả năng nắm bắt được các xu hướng ở các thị trường khác nhau. Tuy nhiên, cần lưu ý đến rủi ro tương quan giữa các thị trường trong cùng một lĩnh vực và không nên phân bổ quá 5% vốn vào một lĩnh vực.
• Quản lý quy mô vị thế (position sizing): Việc xác định số lượng đơn vị giao dịch phù hợp dựa trên mức độ rủi ro có thể chấp nhận được là rất quan trọng. Khi rủi ro trên mỗi cổ phiếu hoặc hợp đồng quá cao so với mức rủi ro mong muốn (ví dụ: 1% vốn), nhà giao dịch có thể chọn bỏ qua giao dịch đó. Quy mô vị thế cũng có thể được điều chỉnh khi giao dịch có lợi nhuận (scale in).
• Theo dõi và kiểm soát rủi ro ở nhiều cấp độ: Rủi ro cần được tính toán và theo dõi liên tục ở cấp độ từng giao dịch, cấp độ ngành và cấp độ tổng vốn mở. Cần có các quy tắc để ngăn chặn việc rủi ro tích lũy quá mức, ví dụ như không thực hiện giao dịch nếu đã có quá nhiều vị thế đang mở.
• Chấp nhận thua lỗ như một phần của việc giao dịch: Các nhà giao dịch theo xu hướng hiểu rằng thua lỗ là không thể tránh khỏi. Mục tiêu không phải là tránh thua lỗ mà là giữ cho các khoản thua lỗ nhỏ. Tư duy này giúp nhà giao dịch không bị ảnh hưởng tâm lý tiêu cực bởi các giao dịch thua lỗ và tiếp tục tuân thủ kế hoạch.
• Tránh những thị trường đi ngang hoặc có biến động thấp: Chiến lược theo xu hướng tìm kiếm lợi nhuận từ các thị trường có xu hướng rõ ràng. Do đó, việc tránh giao dịch ở những thị trường không có xu hướng giúp giảm rủi ro giao dịch không hiệu quả.
• Tính thanh khoản và minh bạch: Giao dịch ở các thị trường có tính thanh khoản cao giúp nhà giao dịch có thể thoát lệnh nhanh chóng khi cần thiết. Tính minh bạch, đặc biệt khi đầu tư vào các tài khoản được quản lý, cho phép nhà đầu tư theo dõi các vị thế và hiểu rõ hơn về rủi ro.

Tác giả nhấn mạnh rằng việc quản lý rủi ro hiệu quả là yếu tố then chốt để tồn tại và thành công lâu dài trong giao dịch theo xu hướng. Việc thiếu hiểu biết về đòn bẩy và quản lý rủi ro kém là nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiều nhà giao dịch bị thua lỗ nặng nề. Do đó, việc xây dựng một kế hoạch giao dịch toàn diện bao gồm các biện pháp quản lý rủi ro cụ thể và tuân thủ nghiêm ngặt kế hoạch đó là điều tối quan trọng.

IV. Điều gì tạo nên 1 nhà giao dịch theo xu hướng thành công?

Một số yếu tố then chốt phân biệt nhà giao dịch theo xu hướng thành công:

• Tư duy kỷ luật và kiên nhẫn cao độ: Sự khác biệt lớn nhất nằm ở khả năng tuân thủ kỷ luật tuyệt đối theo kế hoạch giao dịch đã định trước. Nhà giao dịch thành công có sự kiên nhẫn để chờ đợi các tín hiệu giao dịch và quan trọng hơn là kiên nhẫn để giữ các vị thế có lợi nhuận theo thời gian. Họ không bị lung lay bởi những biến động ngắn hạn của thị trường hay những lời khuyên bên ngoài.
• Chấp nhận thua lỗ như một phần tất yếu: Họ không cố gắng tránh thua lỗ mà tập trung vào việc giữ cho các khoản thua lỗ ở mức tối thiểu. Họ hiểu rằng thua lỗ là chi phí để tìm kiếm những xu hướng lớn.
• Tính khách quan và giao dịch theo những gì thị trường thực tế đang diễn ra: Nhà giao dịch thành công không giao dịch dựa trên ý kiến cá nhân, dự đoán hay cảm xúc. Họ "chỉ đơn giản là thuận theo thị trường mà không cố gắng kiểm soát hay dự đoán bất cứ điều gì". Họ sử dụng các công cụ khách quan như tỷ lệ thay đổi (rate of change) và đường trung bình động để xác định xu hướng.
• Ưu tiên quản lý rủi ro nghiêm ngặt: Quản lý rủi ro luôn là ưu tiên hàng đầu. Họ mạo hiểm một phần nhỏ vốn trên mỗi giao dịch (thường khoảng 1%) và sử dụng các biện pháp bảo vệ như lệnh dừng lỗ. Họ tính toán rủi ro ở nhiều cấp độ: trên mỗi giao dịch, trên mỗi ngành và trên tổng danh mục.
• Có một kế hoạch giao dịch rõ ràng và tuân thủ nó một cách nhất quán: Một kế hoạch giao dịch vững chắc được coi là "chén thánh" Nhà giao dịch thành công có một hệ thống các quy tắc cụ thể về cách xác định thị trường tiềm năng, thời điểm vào và ra khỏi giao dịch, và cách quản lý rủi ro. Họ tuân thủ kế hoạch này một cách nhất quán, không bị ảnh hưởng bởi những cảm xúc nhất thời.
• Tập trung vào việc nắm bắt các xu hướng lớn: Họ hiểu rằng phần lớn lợi nhuận đến từ một số ít giao dịch thành công lớn, trong khi phần lớn các giao dịch khác có thể là thua lỗ nhỏ hoặc hòa vốn. Họ có sự kiên nhẫn để "để lợi nhuận lớn" khi một xu hướng tăng hình thành.
• Không ngừng học hỏi và tự đánh giá: Họ học hỏi từ những thành công lẫn thất bại. Họ tự đánh giá các giao dịch của mình để tìm ra những sai sót và cải thiện kế hoạch.
• Có niềm tin vững chắc vào phương pháp giao dịch theo xu hướng: Sự tin tưởng này được xây dựng dựa trên sự hiểu biết về cách phương pháp này hoạt động và kết quả mà nó có thể mang lại theo thời gian.

Tóm lại, nhà giao dịch theo xu hướng thành công được phân biệt bởi sự kết hợp giữa tư duy kỷ luật, kiên nhẫn, khách quan, tập trung vào quản lý rủi ro, có kế hoạch rõ ràng và niềm tin vào phương pháp, cho phép họ vượt qua những khó khăn và tận dụng những xu hướng lớn của thị trường để đạt được lợi nhuận bền vững.