STB: Phân tích rủi ro liên quan tới Bamboo Airways

1. Tóm tắt sự việc Bamboo Airways (BAV)

Bamboo Airways (BAV, chưa niêm yết) được thành lập vào năm 2017 và bắt đầu chuyến bay thương mại vào năm 2019. BAV dần mở rộng đội tàu bay và hiện nắm giữ 16% thị phần hàng không nội địa năm 2022; đứng thứ 3 sau Vietjet với 41% thị phần và Vietnam Airlines với 36% thị phần.

BAV có lợi nhuận dương trong 2 năm 2019-2020; tuy nhiên bắt đầu ghi nhận lỗ trước thuế lớn từ 2021-2022; trong năm 2022 ghi nhận 17,6 nghìn tỷ đồng lỗ trước thuế vì xóa 12,5 nghìn tỷ đồng phải thu quá hạn.

Tính đến thời điểm 2022, BAV đã bị âm vốn chủ sở hữu ở mức -800 tỷ đồng; cộng thêm hơn 10 nghìn tỷ nợ ngắn hạn.

Vào tháng 7/2023, BAV đã có văn bản xin hỗ trợ từ chính phủ trước tình hình tài chính khó khăn. Văn bản này được lan truyền rộng rãi trên truyền thông làm tăng lên sự lo ngại về khả năng hoạt động của BAV.

2. Tín dụng dành cho BAV

• Tín dụng trực tiếp: STB là đơn vị cho vay lớn nhất của BAV - tính tới thời điểm tháng 6/2023 - tổng tín dụng dành cho BAV là 3 nghìn tỷ đồng - đảm bảo bởi cổ phiếu BAV.
• Tín dụng gián tiếp: Ông Lê Thái Sâm, tân chủ tịch BAV (được bổ nhiệm ngày 11/7) trước đây đã cho BAV vay 7,7 nghìn tỷ vào tháng 4 nhằm giúp công ty tiếp tục duy trì hoạt động. Khoản vay này được chuyển đổi thành 29% cổ phần BAV vào ngày 10/5 và cùng với 9% nắm giữ trước đó đã giúp ông Sâm trở thành cổ đông lớn nhất tại BAV.

Phân tích qua về nguồn tiền của khoản vay ông Sâm dành cho BAV vì quy mô khoản vay là lớn và có khả năng ông Sâm có mối quan hệ gần gũi với Him Lam (Ông Dương Công Minh, Chủ tịch STB cũng là sở hữu Him Lam). Không loại trừ khả năng khoản vay từ ông Sâm cho BAV một phần huy động vốn từ STB.

Như vậy khoản vay tín dụng trực tiếp và gián tiếp của STB dành cho BAV lần lượt 0,7% và 1,7% tổng dư nợ cho vay tại thời điểm Q1/2023 ở mức 448 nghìn tỷ đồng.

3. Kịch bản trả nợ của BAV

Dựa trên các kịch bản của HSC đưa ra tác động đến Kết quả kinh doanh của STB như sau:

• Kịch bản 1: BAV đàm phán được với chủ nợ và nhà cung cấp để gia hạn các khoản vay, phải trả; đồng thời huy động vốn từ cổ đông chiến lược. Vì thế, STB sẽ không bị ảnh hưởng lợi nhuận.
• Kịch bản 2: BAV không thể đàm phán với chủ nợ để gia hạn khoản vay, phải trả và tín dụng STB dành cho BAV chỉ bao gồm tín dụng trực tiếp 3 nghìn tỷ. Khi đó STB sẽ phải trích lập chi phí dự phòng trong 2024-2025; tín dụng cho BAV bằng 0,7% dư nợ và bằng 8% LNTT trong 2 năm 2024-2025.
• Kịch bản 3: Giống kịch bản 2 nhưng thêm tín dụng gián tiếp tổng cộng là 10 nghìn tỷ khi đó STB phải trích lập 10 nghìn tỷ đồng bằng  2,2% dư nợ và bằng 26% LNTT 2 năm 2024-2025.

4. Đánh giá

Với tình hình hiện tại thì rủi ro cho STB tăng lên đáng kể; kịch bản nào xảy ra thì khó đánh giá vì chưa có thông tin chính xác; một số lưu ý có thể được nhìn nhận thêm:

• Triển vọng ngành hàng không của Việt Nam đang cải thiện

Lượng khách đã hồi phục từ năm 2022 sau khi giảm mạnh trong giai đoạn 2020-2021 do dịch Covid; lượng khách nội địa đã vượt mức trước dịch trong năm 2022 với mức tăng 193% so với 2021.

Hạ tầng ngành hàng không được đầu tư sẽ hỗ trợ sự tăng trưởng dài hạn. Trong quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021-2030, Việt Nam sẽ có thêm 8 sân bay với năng lực phục vụ 294,5 triệu lượt khách (so với 92,5 triệu lượt khách như hiện nay).

Thay đổi chính sách visa sẽ cải thiện năng lực cạnh tranh của Việt Nam.

• BAV không phải là hãng hàng không có vốn chủ âm. Thực tế, vốn chủ của HVN cũng âm 10,2 nghìn tỷ tại thời điểm cuối năm 2022. Tuy nhiên HVN là hãng hàng không quốc gia có cổ phần lớn sở hữu bởi nhà nước vì thế HVN sẽ nhận được nhiều hỗ trợ hơn so với BAV; và BAV sẽ khó nhận được hỗ trợ được như vậy.

Vì thế, với những khó khăn trên BAV phải tìm cách huy động hoặc xử lý dòng tiền hiện tại trước khi mất thanh khoản ngắn hạn. Rủi ro phần nào sẽ tác động không ít tới STB cả về tài chính và tâm lý cho những cổ đông đang nắm giữ cổ phiếu; vì thế hạ mức tăng trưởng tích cực của STB và kèm theo rủi ro với khoản cho vay BAV.

Stoxbox